یک ضربالمثل آلمانی است که میگوید نظم، نیمی از زندگی است!!
امروز میخواهیم یکی از تکنیکهایی که توی مهندسی و توی صنعت کابرد داره رو بیاریم توی مشاوره تحصیلی و اینجا پیاده سازی بکنیمش.
خب شماها حتماً تا حالا از معلمها یا مشاورها شنیدی که گفتن نظم خیلی مهمه!! یا مثلاً گفتن کارتو منظم انجام بده. شاید با خودت فکر کردی: خب این نظم یعنی چی دقیقاً؟ یعنی فقط میزمو تمیز کنم؟ یعنی برنامه بنویسم؟ یعنی دفترامو مرتب بچینم؟واقعیت اینه که نظم و انضباط فقط تمیزی نیست. یه مدل خاص از نظم وجود داره که توی مهندسی صنایع بهش میگن فایو اس (5S). این سیستم رو ژاپنیها برای کارخونهها ساختن تا محیط کارشون رو تمیز، مؤثر و دقیق نگه دارن. ولی جالبه بدونی که این روش دقیقاً همون چیزیه که یه دانشآموز کنکوری هم بهش نیاز داره!
حالا بیا با هم این فایو اس رو در خصوص مشاوره تحصیلی یاد بگیریم، ولی نه اونجوری که توی کتابای خشک مهندسی نوشته، بلکه طوری که به درد زندگی و درس خوندنت بخوره.
فایو اس یعنی چی اصلاً؟
فایو اس در واقع از پنج تا واژه ژاپنی ساخته شده که با حرف S شروع میشن:
1. Seiri (سِیری) → تفکیک و ساماندهی
2. Seiton (سِیتون) → نظم و ترتیب
3. Seiso (سِیسو) → پاکیزگی
4. Seiketsu (سِیکِتسو) → استانداردسازی
5. Shitsuke (شیتسُکه) → انضباط و تداوم
الان شاید بگی اینا چه ربطی به من داره؟ ولی اگه درست نگاه کنی، هر کدومش دقیقاً یه بخش از زندگی یه دانشآموز کنکوریه !بریم مرحلهبهمرحله جلو.
۱. Seiri (سِیری): تفکیک و جدا کردن چیزای لازم از غیر لازم
مشاوران تحصیلی خوب توصیه میکنند که اولین قدم توی فایو اس اینه که هر چی اضافیه رو بندازی دور یعنی چی؟یعنی:
کتابایی که لازم نداری از رو میز جمع کن و جزوات و کتابهای قدیمی که ازشون استفاده نمیکنی رو بنداز دور
جزوههایی که فقط شلوغکاریان بذار یه جای دیگه.
اپلیکیشنهایی که هی حواستو پرت میکنن از گوشی پاک کن.
حتی دوستیهایی که باعث استرس و مقایسه میشن رو محدود کن.
مثلاً فرض کن تو داری برای کنکور تجربی میخونی، اما هنوز دفتر ریاضی هشتمت هم روی میزه. هر روز که میبینیش ذهنت شلوغ میشه. یا مثلاً روی گوشیت ده تا گروه چت داری که فقط در مورد شایعات کنکور حرف میزنن. همین چیزای کوچیک باعث میشن تمرکزت از بین بره.فایو اس میگه اول از همه باید دورریزی آگاهانه انجام بدی.
۲. Seiton (سِیتون): هر چیز سر جای خودش!
این مرحله یعنی وقتی اضافیا رو حذف کردی، حالا وسایل و برنامههات رو جوری بچین که هر چیزی جای مشخصی داشته باشه.برای یه مهندس یعنی پیچگوشتی و آچار باید جای مخصوص خودش داشته باشن.برای یه کنکوری یعنی:
هر درس یه دفتر جدا داشته باشه.
هر فایل توی لپتاپ یا گوشی توی فولدر مربوطه ذخیره بشه.
حتی ساعت مطالعهی هر درس هم معلوم باشه.
مثلاً بگو: هر شب ساعت ۸ تا ۹ زیست، بعدش نیم ساعت مرور شیمی.نه اینکه هی وسط ریاضی یاد زیست بیفتی و وسط زیست بری تست فیزیک بزنی!وقتی هر چیزی جای خودش رو داشته باشه، ذهنتم مرتب میشه.
یه مثال واقعی: یکی از شاگردای مشاورم یه دفتر برنامهریزی داشت که با رنگهای مختلف درسهاشو علامت میزد. مثلاً ریاضی با آبی، فیزیک با سبز، ادبیات با قرمز. بعد از یه ماه خودش گفت: باورم نمیشه، فقط با همین رنگبندی ذهنم منظمتر شده!! این یعنی سِیتون عملی.
۳. Seiso (سِیسو): تمیزکاری، نه فقط فیزیکی بلکه ذهنی!
توی کارخونهها این مرحله یعنی تمیز کردن ماشینآلات.ولی برای تو یعنی تمیز کردن ذهن و محیط مطالعهت.
محیطی که توش درس میخونی باید همیشه مرتب باشه. نه فقط برای اینکه قشنگ به نظر برسه، بلکه چون مغز تو ناخودآگاه از محیط اطراف تأثیر میگیره.اگه رو میزت بطری آب، خوراکی، شارژر، برگههای پراکنده و دفترهای نصفهنیمه پخش باشه، ذهنت هم همونقدر آشفته میشه.سعی کن هر شب قبل از خواب میزتو مرتب کنی. حتی اگه فقط دو دقیقه طول بکشه.
اما یه نوع دیگه از تمیزی هم هست: تمیزی ذهنی.یعنی هر شب قبل از خواب یه مرور کوتاه کن از کارایی که کردی.مثلاً بگو:
امروز چی خوندم؟
چی رو بلد نشدم؟
چی حالمو گرفت؟
چی باعث شد انگیزه بگیرم؟
همین مرور باعث میشه ذهنت از افکار منفی و استرس خالی بشه. یه ذهن تمیز، بهتر میفهمه و بهتر یاد میگیره.
۴. Seiketsu (سِیکِتسو): استانداردسازی؛ ساختن یه روتین طلایی
تا اینجا یاد گرفتی محیطت رو مرتب و ذهن رو تمیز کنی ولی اگه اینا فقط یه روز یا یه هفته باشه، فایدهای نداره. مرحلهی چهارم فایو اس میگه باید این نظم رو تبدیل به عادت کنی.یعنی یه استاندارد برای خودت بسازی.
مثلاً:
همیشه ساعت ۶ صبح بیدار شو (یا هر زمانی که برات مناسبه، ولی ثابت بمون).
همیشه یه ساعت خاص برای تستزنی داشته باش.
بعد از هر ۵۰ دقیقه مطالعه،
حالا بعدها همین فایواس را در مشاوره انتخاب رشته هم به شما یاد میدهم که چه کابردی دارد
۱۰ دقیقه استراحت کن.
هر هفته یه مرور کلی انجام بده.
اگه این کارها تکرار بشن، مغزت خودش بهصورت خودکار وارد حالت درس خوندن میشه.مثلاً همونطور که وقتی میری مدرسه ناخودآگاه حس درس پیدا میکنی، وقتی به روتین مطالعهت عادت کنی، بدن و ذهنت خودش میفهمه الان وقت تمرکزه.
۵. Shitsuke (شیتسُکه): انضباط و تداوم
آخرین S در فایو اس یعنی اینکه همهی این کارها رو ادامه بدی، حتی وقتی حوصله نداری بیشتر دانشآموزا اول سال با انگیزه شروع میکنن ولی وسط سال ول میکنن چون دنبال نتیجهی سریعان، اما فایو اس میگه نظم واقعی اونیه که وقتی خستهای، بازم یه قدم کوچیک برداری.
یادته گفتیم فایو اس از ژاپن اومده؟یه ضربالمثل ژاپنی هست که میگه:
قدمهای کوچک مداوم، از دویدنهای بیهدف بهترند.
تو هم لازم نیست یهشبه تغییر کنی فقط هر روز یه ذره بهتر شو. مثلاً اگه دیروز ۳ ساعت خوندی، امروز ۳ ساعت و نیم بخون. اگه دیشب میزت شلوغ بود، امشب یه گوشهشو مرتب کن.اینا همون قدمهای کوچیکیان که نظم درونی میسازن.
فایو اس در دنیای واقعی کنکور
حالا که همهی مراحل رو گفتیم، بیا یه مثال واقعی بزنیم.فرض کن یه دانشآموز به اسم سارا قراره برای کنکور بخونه.قبل از فایو اس، سارا اینجوری بود:
روی میزش کتاب، دفتر و خوراکی پخش بود.
گوشی کنارش بود و هی نوتیفیکشن چک میکرد.
هیچ برنامهی مشخصی نداشت.
بعضی روزها از ۸ صبح شروع میکرد، بعضی روزها ظهر.
آخر شب هم استرس میگرفت که چرا عقب افتادم.
اما بعد از اینکه با فایو اس آشنا شد، کمکم تغییر کرد:
1. وسایل اضافه رو جمع کنید (Seiri)
2. جزوات و کتابها و منابعتان را دستهبندی کنید (Seiton)
3. هر شب میز مطالعهتون را مرتب کنید (Seiso)
4. یه برنامهی ثابت روزانه بسازید (Seiketsu)
5. هر روز حتی با حوصلهی پیشرفت کنید (Shitsuke)
نتیجه این مشه که دوو ماه بعد گفت: الان احساس میکنم حتی ذهنم تمیزتر شده، انگار مغزم نفس میکشه!و این یعنی فایو اس موفق و این تکنیکم را بهترین مشاوران کنکور ایران باید به همه شاگردهاشون آموزش بدهند.
یه مدل اجرای فایو اس مخصوص دانشآموزای کنکوری
مرحله کارهایی که باید انجام بدی مثال
Seiri حذف چیزای اضافی پاک کردن گروههای بیفایده تلگرامSeiton نظم دادن به وسایل و زمان چیدن دفترها و جزوهها طبق درسSeiso تمیزکاری محیط و ذهن مرتب کردن میز هر شبSeiketsu ساختن روتین ثابت ساعت بیداری و مطالعهی مشخصShitsuke تداوم در نظم ادامه دادن حتی روزهای خستگی
راز موفقیت توی فایو اس دانشآموزی
نکتهی طلایی اینه که فایو اس یه پروژه نیست، یه سبک زندگیه.یعنی وقتی چند هفته انجامش بدی، دیگه مثل مسواک زدن میشه برات.بدون اینکه خودت بخوای، هر چیزی رو منظمتر انجام میدی.
وقتی ذهنت منظم باشه، وقتت هم منظم میشه، و وقتی وقتت منظم باشه، راندمانت بالا میره.اون موقع دیگه لازم نیست دنبال انگیزه بگردی، چون خود نظم بهت انرژی میده.
چند تا نکتهی تکمیلی برای اجرا
1. با مرحلهی اول شروع کن، نه همه با هم.مثلاً یه روز فقط وسایل اضافه رو جمع کن. روز بعد دفتراتو مرتب کن.
2. از رنگ و نشانه استفاده کن.برچسب رنگی، دفتر با جلد خاص، یا حتی فونتهای متفاوت برای هر درس میتونه به نظم ذهنی کمک کنه.
3. از تکنولوژی کمک بگیر.اپلیکیشنهایی مثل Notion، Google Calendar یا Todoist برای اجرای Seiketsu عالیان.
4. به خودت پاداش بده.وقتی یه هفته طبق برنامه پیش رفتی، یه پاداش کوچیک بده به خودت. مثلاً یه فیلم کوتاه ببین یا خوراکی مورد علاقتو بخور.
5. از شکست نترس.اگه یه روز میزت شلوغ شد یا برنامهت بهم خورد، اشکالی نداره. مهم اینه که برگردی به مسیر.
نتیجهگیری: فایو اس، سکوی پرتاب نظم در زندگی کنکوری
فایو اس فقط یه روش صنعتی نیست، یه طرز فکره. یه طرز فکر که میگه:
اگه محیطت، ذهنت و عادتهات منظم باشن، موفقیت خودش میاد.
برای دانشآموزای کنکوری، فایو اس یعنی:
تمرکز بیشتر
استرس کمتر
بازدهی بالاتر
احساس کنترل روی زندگی
پس از امروز شروع کن. حتی اگه فقط با مرتب کردن یه گوشهی میزت باشه.چون نظم از یه نقطهی کوچیک شروع میشه و بعد به کل زندگیات سرایت میکنه.
دیدگاهتان را بنویسید