به قول یک ضرب المثل قدیمی،کوهنوردی که قله را نمیبیند، از پایین کوه خسته میشود!! و برای دانش آموزان نیز اگر هدف گذاری خوبی انجام نشود، کارها به خوبی پیش نمیرود.
هدفگذاری دانش آموزان و همچنین کنکوری ها به معنی رویاپردازی نیست!! و باید واقع بینانه و قابل دسترسی باشد تا موتور محرکی برای حرکت به سمت پیشرفت باشد.
در مهندسی اصولا میگویند هدف گذاری باید اسمارت باشد و این اسمارت بودن را در هدفگذاری تحصیلی نیز باید داشته باشیم.
حتماً تا حالا این جمله رو شنیدید که هر کی هدف داشته باشه، موفق میشه ولی راستش این جمله نصفشدرست هست و ما میدونیم خیلیها آدمها در زندگی و تحصیل و کار هدف دارن، ولی چون درست هدفگذاری نمیکنن، وسط راه جا میزننند یا سردرگم میشوند و یه عده هم دقیق نمیدونند که چطور باید هدف بذارند که واقعاً به دردشون بخورد.
اینجاست که مفهوم معروف SMART وارد بازی میشود و این یک روش حرفهای برای هدفگذاری است که خیلی از رتبههای تاپ و برتر ازش استفاده کردند، حتی شاید خودشون ندونند اسمش چیه و از کجا اومده؟؟؟
خب حالا بریم سراغ تعریف هدف گذاری اسمارت و میخواهیم بدونیم که اصلاً SMART بودن هدف یعنی چی؟
کلمهی SMART یه مخفف انگلیسیه و هر حرفش یه معنی داره:
| S یعنی Specific → هدف باید مشخص و واضح باشه |
| M یعنی Measurable → باید بشه اندازهگیریش کرد |
| A یعنی Achievable → باید شدنی و واقعبینانه باشه |
| R یعنی Relevant → باید به هدفت اصلی مربوط باشه |
| T یعنی Time-bound → باید زمان مشخص داشته باشه |
حالا بچه ها بیایید قدم بهقدم معنی هر کدوم رو با مثالهای کنکوری ببینیم:
1- Specific ( هدف باید مشخص و واضح باشد)
بچه گفتیم که هدف باید Specific باشه یعنی هدف مشخص باشد و ما میدونیم بزرگترین اشتباه بچههای کنکوری اینه که هدفاشون خیلی کلی هست مثلاً میگن که میخوام پزشکی بخونم خب قشنگه، ولی این فقط یه رؤیاست، نه هدف و امیدورام هدف و رویا را باهم اشتباه نگیرید.
چیزی که باید بدنید اینه که که هدف باید دقیق باشه، مثلاً میخوام در کنکور تجربی ۱۴۰۵ رتبه زیر ۵۰۰ بیارم و پزشکی شیراز قبول بشوم!!! میبینی؟ الان دقیق شد مغزت میفهمه دنبال چی هستی، و راحتتر برنامهریزی میکنید و خب حالا ی میدونی هدفت رتبه زیر 500 هست و ، خودبهخود مشخص میشه که باید بیشتر روی زیست و شیمی وقت بذاری، و هر هروز 1پ4 ساعت درس بخونی برا هدفت!!!
2-Measurable ( باید بشه اندازهگیریش کرد)
اما گفتیم هدف باید Measurable یعنی قابل اندازهگیری هم باشه حتما!! فرض کنید دارید پینگ پونگ بازی میکنید ولی امتیازها رو نمینویسید! معلومه که نمیفهمی جلو رفتی یا نه پس در درس خوندن هم همینه
وقتی میخواهی در یک مرکز مشاوره تحصیلی هدف گذاری کنی باید تو و مشاورت بدونید هر هفته چقدر پیشرفت کردی!!
خب یک هدفگذاری بد اینه که با خودت بگی میخواهم شیمی را پیشرفت کنم!! و این خیلی ناواضح هست!!
پس به جای جمله قبلی میگی میخواهم درصد شیمی را از 30 برسونم به 40 درصد تا آخر آبان! حالا الان هدفت قابل اندازهگیری هست و با هر آزمون میتونی ببینی چند درصد پیشرفت کردی و اگه افت کردی، بفهمی کجای کارت ایراد داره!
3-Achievable (باید شدنی و واقعبینانه باشه)
اما مورد بعدی اینه که هدف Achievable یعنی شدنی و واقعی و دستیافتنی باشه!
گاهی دانشآموزان وقتی به بهترین مشاوران تحصیلی ایران مراجعه میکنند و هدفهایی میذارن که از همون اول معلومه عملی نیست، مثلاً میگه میخوام تا هفته بعد کل فیزیک دوازدهم رو تموم کنکم و تست بزنم!! خب معمومه که این دیگه هدف نیست و فقط یک رویای غیر واقعی هست! شما به جای اینجور برنامه ریزی باید بگی من میخوام تا دو هفته آینده فصل حرکت شناسی و قسمت سرعت ثابت رو بخونم و تست بزنم! که این کار معقول و دست یافتنی و این شدنی هست!!! و وقتی انجامش بدی(میتونی انجامش بدی)، حس موفقیت واقعی مبدست میاری و در واقع هدفت باید کمی سخت باشه، اما نه اونقدر که نتونی بهش برسی وئ دست نیافتنی باشه.
4- Relevant (باید به هدفت اصلی مربوط باشه)
مورد بعدی در هدف گذاری این هست که هدفتون باید Relevant یعنی مرتبط و درست جهت باشه و
هدفی ارزش داره که به مسیر اصلی تو کمک کند. بعضی ها وقتشون رو برای کارایی میذارن که هیچ ربطی به کنکورشون نداردمثلاً یه دانشآموز تجربی که ساعتها وقته برای المپیاد ریاضی میذاره، در حالی که زیستش ضعیفه!!!!!! و در هدفگذاری باید از خودت بپرسی همیشه که این کاری که دارم میکنم، واقعاً منو یه قدم به هدف اصلیم نزدیکتر میکنه یا دور تر یا منو ثابت نگه میداره و اگه پاسخش نه بود، وقتش هست که مسیرت رو اصلاح کنی!!!
5- Time-bound (باید زمان مشخص داشته باشه)
ممورد بعدی درباره هدف گذاری اینه که عزیزم هدفت بایذ Time-bound باشه و یعنی هدف زماندار باشه و همینجوری ولنگوباز نباشه!! هیچ هدفی بدون زمانبندی معنا نداره و مسخره است! تو باید باید بدونی تا کی قراره اون هدف مورد نظرت رو انجامش بدی مثلاً بهجای اینکه بگویی میخوام تست زیست شناسی زیاد بزنم،
بگو من میخوام تا آخر هفته، صد و پنجاه تا تا تست زیست فصل گوارش بزنم و نکات مهمش رو مرور کنم (کی ؟؟؟ تا آخر هفته!! )
زماندار بودن اهداف تحصیلی باعث میشه مغز شما احساس فوریت پیدا کند و بی دلیل تعلل نکند.حتما همه شما دیده اید که وقتی امتحان دارید بصورت ناخواسته انگار تمرکز شما خیلی زیاد میشه!! چون مغز میدونه در یک محدوده زمانی مشخص باید کاری رو انجام بدهد و اگر انجام ندهد همه چیز خراب میشود و این زماندار بودن باعث میشه وقت رو کمتر تلف کنید.
بررسی یک مثال عملی از اسمارت بودن اهداف یک دانش آموز کنکوری
حالا بریم و کل اسمارت بودن هدف را در یک مثال باحال باهم بررسی کنیم.
یه سناریویی را در نظر بگیرید که یک دانش آموز میخواهد در درس فیزیک هدف گذاری کند
یک دانش آموز معمولی میگوید میخواهم در درس فیزیک قوی بشوم!!!!
اما دانش آموز هوشمند طبق هدف گزاری SMART میگوید که من میخوام تا 14 آذر هرشب ۲ ساعت مطالعه و مرور تست، حرکت و دینامیک را انجام دهم درصد آزمونم را از 30 برسونم به 50 برسانم در واقع در مثال دوم، همهچیز واضح است
نام درس مشخص است مباحث مشخص است (حرکت و دینامیک)
قابل اندازهگیریه 30 تا 50
شدنی است با روزی ۲ ساعت (درصد هم شدنی است از 30 به 50)
مرتبطه هست چون آزمون بعدی از دینامیک و حرکت است!
زماندار است! روز 2 ساعت و تا 14 آذر
این یعنی یه هدف گذاری کاملاً اسمارت!
اما استفاده از از هدفگذاری اسمارت به چه دردی میخورد؟
اول از همه اینکه دیگه گیج نمیشید و دقیقا میدونید هر روز باید چی بخونی!!
دوم اینکه انگیزهت پایدار میمونه چون هر پیشرفت کوچیک رو میتونی ببینی
سوم اینکه خستگیت کمتر میشه چون ذهنت حس کنترل داره روی همه چی
چهارمم اینکه برنامهت قابل اصلاح میشه و اگه پیشرفت نکردی، میفهمی مشکل کار ازکجاست
و پنجمم اینکه حس موفقیت واقعی داری چون هر هفته یه قدم جلو رفتی یه تمرین ساده برای امروز
میدونن چی میخوان و چطور باید بهش برسند.
دیدگاهتان را بنویسید